9.5
7.239 reviews
Nederlands
nl
In de afgelopen maand is een opvallende beweging zichtbaar in de financiële markten: beleggers onttrekken zich aan Amerikaanse staatsobligaties en de dollar en zoeken alternatieven in goud en bitcoin. Deze ontwikkeling markeert mogelijk een paradigmaverschuiving in het wereldwijde financiële systeem en lijkt het gevolg van een samenloop van monetaire, financiële, economische en geopolitieke factoren. Staan we aan de vooravond van een wereldwijde monetaire aardverschuiving?
De kern van het monetaire systeem – vertrouwen – staat onder spanning. Centrale banken hebben jarenlang beleid gevoerd met extreem lage rentes en kwantitatieve verruiming (QE), waardoor geldhoeveelheid explosief is gestegen. De gevolgen hiervan zijn inmiddels zichtbaar in de vorm van hardnekkige prijsinflatie. De vrees voor waardeverlies van fiatvaluta, met name de Amerikaanse dollar, groeit.
In deze context lijken beleggers hun toevlucht te zoeken in goud en bitcoin. De goudprijs bereikte op 21 april een historisch koersrecord van $3492 per troy ounce, aangedreven door onder meer inflatiezorgen en geopolitieke spanningen. De vlucht naar goud suggereert dat beleggers minder vertrouwen hebben in fiatgeld (met name de dollar). Tegelijkertijd herstelde bitcoin sterk en noteerde rond $93000, een stijging van circa 20% in een maand. Een nieuwe ronde QE en/of een verlaging van de rente zou bitcoin en goud mogelijk nog meer wind in de rug geven.
Goudprijs ($/ounce) Bron: Holland Gold
Bitcoinprijs in dollars (USD). Bron data: CoinMarketCap
Centrale banken wereldwijd – waaronder die van China, India en Turkije – hebben de afgelopen jaren hun goudreserves fors uitgebreid. Volgens de World Gold Council overschreden de netto-goudaankopen in 2022, 2023 én 2024 de grens van 1.000 ton per jaar (zie afbeelding hieronder). De verwachting is dat de trend van structurele goudaankopen zich voortzet in 2025, als onderdeel van een bredere beweging richting diversificatie en monetaire zekerheid. Dat centrale banken massaal goud bijkopen wijst op een trend richting herverankering aan harde activa, mogelijk als hedge tegen valutarisico of een inflatoire toekomst.
Goudaankopen door Centrale Banken 2010 – 2024 en LBMA goudprijs (USD/OZ). Bron: World Gold Council
Ook de wisselkoers van de Amerikaanse dollar komt onder druk te staan. De US Dollar Index (DXY) daalde in april naar een meerjarig dieptepunt van 98. Deze verzwakking weerspiegelt het afnemende vertrouwen in de dollar als veilige haven. Een zwakkere dollar maakt goud en bitcoin ook aantrekkelijker, omdat deze activa genoteerd zijn in USD en daardoor goedkoper worden voor buitenlandse kopers.
US Dollar Index (DXY). Bron data: MarketWatch
De kern van het monetaire systeem – het vertrouwen in centrale banken – erodeert. De recente aanvallen van president Trump op Fed-voorzitter Jerome Powell en zijn openlijke druk op het rente- en monetair beleid, hebben het beeld van een onafhankelijke Federal Reserve ook zwaar aangetast.
De Amerikaanse obligatiemarkt – traditioneel gezien als de ultieme veilige haven – laat tekenen van stress zien. In april steeg de 10-jaarsrente van 4,01% naar 4,41%, een indicatie van afnemende vraag naar Amerikaanse staatsobligaties.
Rente op 10-jaars Amerikaanse Staatsobligaties. Bron data: MarketWatch
De liquiditeit in de Amerikaanse obligatiemarkt is afgenomen, terwijl prijsvolatiliteit toeneemt. Beleggers signaleren daarmee dat zij Treasuries (obligaties) niet langer als risicoloos beschouwen. In plaats daarvan stroomt (onder meer de afgelopen maand) kapitaal richting activa die losstaan van het financiële systeem: fysiek goud en, zij het met meer volatiliteit, bitcoin. De boodschap is duidelijk: tastbare of gedecentraliseerde waarde weegt zwaarder dan liquiditeit of kredietwaardigheid alleen.
Hoewel de Amerikaanse economie in nominale termen groeit, is er structurele bezorgdheid over de houdbaarheid van deze groei, met een begrotingstekort van circa $2 biljoen en een totale staatsschuld die de $37 biljoen (biljoen = ‘trillion’) nadert. Aldus, de US Debt Clock (zie afbeelding hieronder). De combinatie van hoge schulden en oplopende rentelasten maakt het begrotingsbeleid kwetsbaar, zeker als de economische groei zou vertragen.
De Amerikaanse staatsschuld en begrotingstekort (24 april 2025). Bron: USdebtclock.org
Tegelijkertijd blijft de inflatie hardnekkig. Ondanks pogingen van de Federal Reserve om via renteverhogingen de inflatie te beteugelen, liggen de kerninflatiecijfers boven de doelstelling van 2%. Zorgen over stagflatie zijn er ook: een stagnerende economie in combinatie met hoge inflatie.
Tegelijkertijd is er een groeiend gevoel dat conventioneel monetair beleid uitgeput raakt. Centrale banken hebben weinig ruimte om te verkrappen zonder de groei te smoren, en evenmin ruimte om te verruimen zonder inflatie te aanwakkeren. Het (monetaire) systeem balanceert dus op een koord. In dit klimaat kiezen beleggers steeds vaker voor activa die niet afhankelijk zijn van economische groei of monetair beleid: goud vanwege zijn fysieke schaarste en track record van waardebehoud en bitcoin vanwege zijn digitale schaarste en onafhankelijkheid.
De geopolitieke component speelt een centrale rol in de verschuiving naar alternatieven voor Amerikaanse staatsobligaties. De relatie tussen de VS en China is gespannen. China, dat nog altijd circa $784 miljard aan Amerikaanse Treasuries aanhoudt, heeft zijn directe positie de afgelopen jaren structureel afgebouwd vanaf piekniveaus boven $1200 miljard. Tegelijkertijd probeert China de yuan internationaler te maken en verhoogt het zijn goudreserves.
Alhoewel China aanzienlijke hoeveelheden Amerikaanse staatsobligaties bezit, is het onwaarschijnlijk dat het land deze abrupt zal verkopen (om bijv. de VS te verzwakken). Een dergelijke actie zou de waarde van de yuan namelijk kunnen verhogen, waardoor Chinese exportproducten duurder worden op de wereldmarkt en daarmee de exportpositie van China zou verzwakken. Bovendien zou een massale verkoop van Amerikaanse staatsobligaties leiden tot waardeverlies van de resterende obligaties in China's bezit, wat aanzienlijke financiële verliezen zou betekenen voor het land. Daarom kiest China waarschijnlijk voor een geleidelijke diversificatie en breidt het daarnaast in hoog tempo haar goudreserves uit, met name sinds de sancties tegen Rusland als gevolg van hun invasie van Oekraïne in 2022.
China’s positie in US Treasuries (staatsobligaties). Bron: Reuters
Andere landen volgen dat voorbeeld met betrekking tot het uitbreiden van hun goudpositie. Rusland, India en andere BRICS-landen verkennen daarnaast alternatieven voor het Amerikaanse financiële systeem. De sancties tegen Rusland na de inval in Oekraïne hebben veel landen eraan herinnerd hoe kwetsbaar zij zijn zolang ze hun valutareserves in dollar aanhouden.
De combinatie van sancties, geopolitieke rivaliteit en monetaire dominantie van de VS heeft geleid tot een beweging die door analisten als "de-dollarisatie" wordt aangeduid. Hoewel dit proces langzaam verloopt, duidt het wel op een structurele verschuiving in het vertrouwen in de dollar als wereldreservemunt.
De wereld lijkt haar vertrouwen in de Amerikaanse economische en politieke stabiliteit te heroverwegen. De dollar als reservemunt verliest terrein. Goud – niet afhankelijk van enig land of systeem – keert terug als universeel anker. Bitcoin, hoewel nog jong en volatiel, wint terrein onder investeerders, die de digitale schaarste als een alternatieve vluchthaven zien.
De recente vlucht naar goud en bitcoin is geen kortetermijnreactie op marktturbulentie, maar lijkt eerder onderdeel van een bredere paradigmaverschuiving. Monetaire onzekerheid, afnemend vertrouwen in centrale banken, schuldenproblematiek, geopolitieke spanningen en de verzwakkende dollar zorgen ervoor dat beleggers hun traditionele opvattingen over "veiligheid" herzien. De beweging naar goud en bitcoin is meer dan een vlucht – het is een stem. Een stem die twijfel uitspreekt over centrale banken, over de houdbaarheid van schulden, over de geloofwaardigheid van de dollar, en over de rol van de VS in de wereldorde.
Goud, met zijn millennia-oude status als waardeopslag, en bitcoin, als opkomend digitaal, decentraal alternatief, bieden een toevlucht in een wereld waar de fundamenten van het financiële systeem onder druk staan. Hoewel Treasuries (staatsobligaties) en de dollar voorlopig hun dominantie behouden, is de herallocatie van kapitaal richting alternatieve activa een signaal dat niet genegeerd mag worden. Deze heroriëntatie op de kapitaalmarkten lijkt een symptoom van fundamentele twijfels over de stabiliteit van het bestaande monetaire en geopolitieke systeem.
De toekomst van "veiligheid" ligt mogelijk niet langer uitsluitend in de handen van centrale banken, maar ook in activa die daar los van staan. We staan wellicht aan de vooravond van een nieuw financieel paradigma waarin alternatieve waardeopslag geen niche meer is, maar noodzaak.
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewt Paul Buitink en Yael Potjer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.
