9.5
7.239 reviews
Nederlands
nl
Hoewel handelstarieven het nieuws domineren, zijn ze slechts symptomen van diepere, structurele problemen. Volgens het nieuwe artikel van Ray Dalio, oprichter van Bridgewater, ervaren we een “once-in-a-lifetime” ontmanteling van de wereldorde, met gevolgen die ver voorbij de directe economische impact reiken. Wie alleen naar de tarieven kijkt, mist de storm die eraan komt...
Hoewel tarieven aanzienlijke economische gevolgen kunnen hebben, benadrukt Dalio dat ze in essentie slechts symptomen zijn van diepgewortelde, structurele problemen. Het werkelijke gevaar schuilt volgens hem in het negeren van deze onderliggende oorzaken, die het risico met zich meebrengen van ernstige crises, zoals economische depressies en internationale conflicten. Dalio stelt dat het mondiale financiële en monetaire systeem, waarin de dollar centraal staat, in een fase van desintegratie verkeert.
“The era of the dominant power (the US) that dictates the order other countries follow is over.”
De schuldenlast van landen als de Verenigde Staten is onhoudbaar geworden, terwijl traditionele schuldeisers zoals China, die jarenlang Amerikaanse obligaties opkochten in ruil voor export, zich steeds meer afkeren van wederzijdse afhankelijkheid. Deze fragiele balans – waarbij de VS leent om te consumeren en China uitleent om te produceren – functioneerde zolang globalisering en vertrouwen overeind stonden. Nu landen zich terugtrekken binnen hun eigen grenzen, brokkelt deze dynamiek af. Het gevolg: de fundering onder het huidige monetaire systeem begint te verschuiven. Inflatie, gedwongen renteverhogingen en kapitaalonttrekkingen in de VS zijn symptomen van een systeem dat tegen zijn grenzen aanloopt.
Dalio wijst ook op de interne dynamiek binnen landen als een gevaarlijke factor. Toenemende ongelijkheid in inkomen, onderwijs en kansen leidt tot polarisatie. In de VS uit zich dat in een felle strijd tussen links en rechts, waarbij het politieke midden verdwijnt en samenwerking plaatsmaakt voor confrontatie. Democratieën functioneren bij compromis en vertrouwen in instituties, precies de elementen die nu zwaar onder druk staan.
De tarieven zijn bedoeld als banenmotor, maar dreigen vooral de politieke steunbasis van Trump te ondermijnen. Landbouwers en industriearbeiders kunnen hard geraakt worden door hogere kosten en banenverlies, wat polarisatie kan verergeren en Trump’s kernkiezers vervreemdt.
Een belangrijke peiler van politieke onzekerheid is de Economic Policy Uncertainty (EPU) Index. Deze meet de mate van onzekerheid over economisch beleid op basis van de frequentie van gerelateerde termen in nieuwsartikelen. Deze piekte onlangs boven de niveaus van de financiële crisis in 2008 en de coronapandemie. Dit weerspiegelt de bezorgdheid over onvoorspelbare beleidsmaatregelen en hun potentiële impact op de economie.
(Economische beleidsonzekerheid in de VS piekt tijdens grote crises. Bron: FRED)
Ook op geopolitiek niveau staan we aan de vooravond van een nieuw tijdperk. Trump’s maatregelen hebben potentieel vergelijkbare effecten als de beruchte Smoot-Hawley-tarieven uit de jaren '30. Internationale relaties raken verstoord, bondgenoten dreigen met vergeldingsmaatregelen en de-dollarisatie kan versnellen. Dit alles plaatst de rol van de VS als economische grootmacht op het spel.
Tegen deze achtergrond groeit China in stilte door tot een onafhankelijke economische grootmacht. Het land investeert fors in binnenlandse productie en verkleint zijn afhankelijkheid van Amerikaanse technologie. Een opvallende pijler is de aanzienlijke toename van de Chinese goudreserves. In maart 2025 stegen de officiële goudreserves voor de vijfde maand op rij, waarbij China publiekelijk spreekt van een bezit van 2.292 ton. Echter, uit een analyse van Jan Nieuwenhuijs, goudanalist bij Money Metals, blijkt dat het werkelijke totaal waarschijnlijk boven de 5.000 ton ligt, aangezien China ook goud aankoopt buiten officiële verslaggeving om. Wat in elk geval vaststaat, is dat goud een steeds prominentere plaats inneemt binnen de Chinese buitenlandse reserves.
(Goud een steeds groter onderdeel van buitenlandse Reserves. Bron: World Gold Council)
Met deze goudreserve-opbouw creëert China een monetaire buffer die minder afhankelijk is van het op dollars gebaseerde financiële systeem. Tegelijkertijd sluit het land strategische handelsallianties met opkomende economieën in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Deze bewegingen wijzen op een bewuste voorbereiding op een wereld waarin de dollar zijn dominante positie verliest. In plaats van te blijven leunen op de VS als afzetmarkt en schuldenaar, streeft China naar stabiliteit op eigen voorwaarden: een ontwikkeling die de mondiale machtsbalans fundamenteel kan veranderen.
De geschiedenis leert dat grote wereldordes zelden eeuwig zijn. Het uiteenvallen van het Britse Rijk, de val van het Romeinse Rijk en de Grote Depressie in de jaren dertig laten zien dat economische en politieke macht zich cyclisch ontwikkelt. Dalio typeert dit als “The Big Cycle”: een terugkerend patroon waarin schuldenopbouw, toenemende ongelijkheid, interne verdeeldheid en externe conflicten samenkomen in een fase van transformatie. Ook in eerdere periodes gingen beschermingsmaatregelen, economische terugtrekking en politieke fragmentatie vooraf aan grotere systeemveranderingen. Wie vandaag de parallellen met het verleden herkent, ziet de tekenen van een nieuwe cyclus zich opnieuw ontvouwen.
De analyse is een oproep om voorbij de oppervlakte te kijken. De handelstarieven zijn slechts het zichtbare topje van een veel diepere systeemverandering. De combinatie van monetaire instabiliteit, politieke fragmentatie en geopolitieke verschuivingen wijst op het einde van een tijdperk waarin de VS de wereldorde domineerde. Of we nu aan het begin staan van een nieuwe balans, zal afhangen van hoe landen omgaan met deze structurele veranderingen. Wat vaststaat: de storm is niet de oorzaak, maar het gevolg van een wereld die zijn fundament aan het herzien is.
Coverfoto Ray Dalio (bron: World Economic Forum / Boris Baldinger)
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewt Paul Buitink en Yael Potjer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.
