Zoltan Pozsar waarschuwt voor economische depressie

Door: Frank Knopers

De westerse wereld staat aan de vooravond van een economische depressie, veroorzaakt door economische oorlogsvoering en de machteloosheid van centrale banken. Dat schrijft kredietanalist Zoltan Pozsar van Credit Suisse in een nieuwe analyse. Hij legt uit dat de hoge inflatie van dit moment niet het gevolg is van inhaalvraag na de coronacrisis, maar van economische oorlogsvoering. Dat zorgt namelijk voor hoge energieprijzen en verstoringen in internationale logistieke ketens, problemen die centrale banken niet kunnen oplossen met renteverhogingen of opkoopprogramma's. Wat betekent dat voor de wereldeconomie?

Volgens Pozsar leunt de welvaart in Westerse landen in belangrijke mate op goedkope arbeid uit China en goedkope energie uit Rusland. Deze factoren zorgden ervoor dat de inflatie relatief laag bleef, terwijl onze bezittingen in de vorm van aandelen en vastgoed wel steeds meer waard werden. Daardoor werd de Westerse wereld steeds rijker en konden centrale banken de inflatie makkelijk onder controle houden. Maar door de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland zijn de energieprijzen flink toegenomen, met hoge inflatie tot gevolg. Centrale banken kunnen daar weinig aan doen, omdat ze de oorzaak van deze inflatie niet kunnen beïnvloeden. De oorzaak is namelijk een verstoringen in het aanbod van energie als gevolg van politieke besluiten.

Centrale banken buiten spel

Het enige wat centrale banken volgens Pozsar nog kunnen doen is de economische groei dusdanig af te remmen dat vraag en aanbod weer in balans komen. Dat zou betekenen dat centrale banken een beleid moeten voeren dat leidt tot vraaguitval, dalende aandelenkoersen en lagere huizenprijzen. Een riskante strategie, gezien de economische onzekerheden die er nu al zijn als gevolg van de oorlog en de Westerse sanctiemaatregelen.

De kans is dan ook groot dat centrale banken de controle over dit aanpassingsproces verliezen en dat ze met agressieve renteverhogingen eigenhandig een economische depressie zullen veroorzaken. Het risico is nu dat de Federal Reserve onder leiding van Jerome Powell de rente moet verhogen tot vijf a zes procent en de rente langdurig op dat niveau moet houden om voldoende substantiële vraaguitval te creëren om vraag en aanbod weer in balans te brengen.

"Centrale banken zijn klaar met het bestrijden van deflatie in een omgeving van stijgende activaprijzen. Ze bestrijden nu hoge inflatie door de prijzen van activa te laten dalen. Centrale banken moeten zich aanpassen van een wereld met teveel spullen en onvoldoende vraag naar een wereld met schaarste aan spullen en teveel vraag."

Economische oorlogsvoering

Pozsar waarschuwt dat oorlog en toenemende geopolitieke onrust altijd een prijsopdrijvend effect hebben. Dat zien we niet alleen terug in hoge energieprijzen, maar ook indirect als gevolg van protectionisme en deglobalisering. Daardoor wordt internationale handel minder efficiënt en stijgen de prijzen voor consumenten. Als economische oorlogsvoering de werkelijke oorzaak is van hoge inflatie, dan kunnen centrale banken in Westerse landen daar maar weinig invloed op uitoefenen. De markt zal dan geen informatie halen uit persconferenties van centrale banken, maar uit de acties en uitspraken van de belangrijkste regeringsleiders. Het interpreteren van hun toespraken zal belangrijker worden dan het wegen van de woorden van de Lagardes en Powells van deze wereld.

Door het wegvallen van goedkope energie uit Rusland en toenemende spanningen tussen de Verenigde Staten en China riskeert de Westerse wereld haar welvaart die zo lang vanzelfsprekend leek. Als de situatie verder verslechtert gaan we van een wereld met globalisering en schaalvoordelen naar een wereld met de-globalisering en hogere prijzen. Als China en Rusland door economische oorlogsvoering en sanctiebeleid van het Westen meer op één lijn komen en hun economische krachten bundelen, dan zal de economische positie van de Westerse wereld verslechteren. Het zou de aanzet kunnen geven naar een Bretton Woods III systeem, waar Pozsar eerder al over schreef.

Wat gaat de inflatie doen?

De inflatie is in heel Europa en in de Verenigde Staten in decennia niet meer zo hoog geweest als nu. Dat raakt niet alleen consumenten, maar ook bedrijven in de portemonnee. Voor steeds meer huishoudens dreigt energiearmoede als gevolg van de hoge energieprijzen. Hoge inflatie zien we normaal gesproken pas aan het einde van een opwaartse economische cyclus, maar nu zou de inflatie wel eens structureel kunnen blijven. Met alle gevolgen van dien voor onze welvaart en koopkracht. Daarover zegt Pozsar:

"Het is een kwestie vanuit welk perspectief je kijkt. Is de inflatie cyclisch (door een rommelige heropening van de economie na de coronacrisis) of structureel (door een rommelige transitie naar een multipolaire wereldorde), waarin twee grote economische machten de hegemonie van de Amerikaanse dollar uitdagen. Als dat eerste het geval is, dan hebben we de piek van inflatie al gezien. Als dat laatste het geval is, dan is deze inflatie nog maar het begin. Het veroorzaken van hoge inflatie zou zelfs een oorlogsinstrument kunnen zijn, want Lenin zei al eens dat het verzwakken van de valuta de beste manier is om een kapitalistisch systeem te destabiliseren."

De kredietanalist concludeert dat het in deze tijd voor beleggers veel belangrijker is om het spel van politiek en geopolitiek te begrijpen en daarop te anticiperen dan om het beleggingsbeleid af te stemmen op acties van centrale banken. Dat klinkt als een goed moment om edelmetalen aan de beleggingsportefeuille toe te voegen, omdat de goudprijs meestal stijgt in tijden van geopolitieke en sociale onrust. Ook in een deflatoire depressie is goud een veilige haven, omdat de prijs van het edelmetaal in dat scenario doorgaans minder daalt dan de prijzen van andere beleggingscategorieën als aandelen en vastgoed.

Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal

Namens Holland Gold interviewen Paul Buitink en Joris Beemsterboer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.