Deze week breekt de goudprijs nieuwe records, terwijl Londen, het centrum van de wereldwijde goudhandel, kampt met een tekort aan fysiek goud. Wat schuilt er achter deze ontwikkeling? Ondertussen onderzoekt Tsjechië de mogelijkheid van een bitcoinreserve, tot grote ergernis van Christine Lagarde. Haar afwijzende houding leidde tot felle reacties online – en dat is niet de enige kritiek die ze deze week kreeg. Tot slot bespreken we een aantal opvallende Europese politieke ontwikkelingen. Lees snel verder!
Deze week brak de goudprijs voor het eerst door de €86.000 per kilo. Vrijdagmiddag stond de kiloprijs zelfs ruim boven de €87.000. De euro was niet de enige valuta waarin de goudprijs een record bereikte. De afgelopen tijd brak goud al records in onder andere de Japanse yen, Zwitserse frank, Britse pond, Indiase roepie en Chinese yuan. Gisteren kwam daar de Amerikaanse dollar bij, toen goud voor het eerst sinds oktober een nieuwe recordhoogte bereikte ten opzichte van de wereldreservemunt.
Goudprijs in dollars per troy ounce (bron: HollandGold)
In de Financial Times verscheen deze week een veelgelezen artikel met als titel "Gold stockpiling in New York leads to London shortage". Volgens de vooraanstaande krant hebben goudhandelaren in New York de afgelopen tijd voor $82 miljard aan goudvoorraden opgebouwd, uit vrees voor nieuwe importtarieven van Trump. Dit zou hebben geleid tot een tekort aan goudstaven in Londen, het centrum van de wereldwijde fysieke goudhandel. De wachttijd om goud op te nemen uit de kluizen van de Bank of England zou zijn gestegen van enkele dagen tot tussen de vier en acht weken. Een tweede reden zou de hogere goudprijs op de termijnmarkt in New York zijn. Handelaren hebben mogelijk van deze arbitragemogelijkheid geprofiteerd door goud fysiek over de Atlantische Oceaan te verschepen.
Goudvoorraden New York (bron: Financial Times)
Volgens insiders kunnen mensen niet aan goud komen omdat er zoveel verscheept is, en is de liquiditeit op de Londense markt is afgenomen. De Bank of England weigerde hierop commentaar te geven aan de Financial Times. Jan Nieuwenhuijs deelde een andere vrij nuchtere verklaring voor de lange wachttijden bij fysieke leveringen. Sinds de verkiezingen in november is 393 ton goud overgebracht naar de kluizen van de Comex-grondstoffenbeurs in New York, waardoor de voorraden daar met bijna 75 procent zijn gestegen tot 926 ton. Het totale cijfer is waarschijnlijk veel hoger, omdat er waarschijnlijk extra zendingen zijn geweest naar privékluizen in New York die eigendom zijn van HSBC en JPMorgan.
Niet alleen vanuit Londen werd veel goud naar de VS verscheept. Volgens Bloomberg is de Zwitserse export van goud naar de VS in december verelfvoudigd ten opzichte van november. Er is in de laatste maand van 2024 ruim 64 ton goud verzonden, dat komt neer op bijna $6 miljard aan goudstaven. Dit is het hoogste niveau sinds de Russische invasie van Oekraïne. Volgens Bloomberg haastten handelaren zich om goud naar de VS te brengen voor mogelijke invoerheffingen.
ZeroHedge is kritisch over de hoofdverklaring van de Financial Times en Bloomberg. Volgens hen zijn er helemaal geen aanwijzingen dat Trump van plan is importtarieven op goud in te voeren. In plaats daarvan speculeren ze dat grote spelers, zoals China en mogelijk ook de VS, in het geheim fysiek goud aan het hamsteren zijn. Dit zou de werkelijke oorzaak zijn van het tekort in Londen:
“...there has been a panic scramble to store physical gold in the Comex vault system located almost entirely deep under New York (recently, there small, new vaults in Delaware) at the same time as China has been soaking up all the physical gold London and Switzerland have in inventory.”
De laatste keer dat we een vergelijkbare ‘gold rush’ zagen, was tijdens de pandemie. ZeroHedge stelt daarom de vraag “waarom nu (weer)?”. In maart 2020, toen het einde van het systeem nabij leek, ontstond een enorme vlucht naar goud als veilige haven. Toen was er een duidelijke en acute aanleiding voor de recordopslag van goud. Waarom slaan de slimste investeerders ter wereld nu weer massaal goud op in kluizen?
Aleš Michl, de voorzitter van de Tsjechische Nationale Bank (CNB), zei deze week miljarden euro’s aan nationale reserves in bitcoin te willen investeren. Dit zou de CNB de eerste Westerse centrale bank kunnen maken die crypto-activa aanhoudt. Michl wil de reserves van de CNB diversifiëren. De CNB zou volgens hem uiteindelijk tot 5 procent van haar €140 miljard aan reserves in bitcoin kunnen aanhouden. Zijn voorstel om dit te onderzoeken is gisteren goedgekeurd door het bestuur van de bank.
Aleš Michl (bron: CNB)
In de maandupdate bespraken we deze week de ‘first mover advantage’ voor landen die als eerste een bitcoinreserve aanleggen. Het Noorse ‘sovereign wealth fund’ lijkt daar in ieder geval van te kunnen profiteren. Deze week werd duidelijk dat het grootste staatsinvesteringsfonds ter wereld een indirecte blootstelling aan bitcoin heeft van meer dan $355 miljoen. Dit komt doordat het fonds aandeelhouder is van bedrijven zoals MicroStrategy, die bitcoin op hun balans hebben. Eind 2024 had het fonds indirect een blootstelling van 3.821 BTC, wat een stijging van 153% betekende ten opzichte van 1.507 BTC een jaar eerder. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat deze blootstelling waarschijnlijk voortkomt uit een sectorgewogen beleggingsstrategie en niet uit een bewuste keuze om BTC-blootstelling te vergroten.
Christine Lagarde, voorzitter van de ECB, liet deze week duidelijk blijken dat ze een tegenstander van bitcoin is. Ze voelde zich blijkbaar genoodzaakt zich uit te spreken en zei vertrouwen te hebben dat geen enkele centrale bank in de EU bitcoin als reserve zal houden. Ook zei ze "een goed gesprek" te hebben gehad met haar Tsjechische collega Aleš Michl. Online was er veel commentaar te lezen op de uitspraken van Lagarde. Critici zien dit als opnieuw een voorbeeld van het steeds verder achterlopende Europa, terwijl de VS een andere weg inslaat. Jeroen Blokland deelde op X: “I have no clue and zero understanding of why the ECB would not explore other potential stores of value to strengthen the current debt-driven economic system.”
Christine Lagarde tijdens haar toespraak op 30 januari (bron: ECB)
Lagarde lag deze week al eerder onder vuur omdat ze de onafhankelijkheid van de centrale bank niet serieus lijkt te nemen. Ze nodigde Ursula von der Leyen uit voor een diner met het bestuur van de ECB. Edin Mujagic was duidelijk op X: “...wat een farce, wat een klucht”. En ook Lex Hoogduin wond er geen doekjes omheen: "...het allerergste is de brutaliteit waarmee het gebeurt. Gewoon openlijk met een foto waarop de dames symbolisch "hand-in-hand" lopen.”
Tot slot kijken we nog even naar ontwikkelingen op een aantal onderwerpen die we al geruime tijd volgen.
Misschien herinnert u zich het artikel ‘Scandinavische ministers woest op Duitsers’ nog wel. In landen als Noorwegen heeft men last van het falende Duitse energiebeleid. Het elektriciteitsnetwerk van Europese landen wordt steeds meer aan elkaar gelinkt. Daardoor stijgen de energieprijzen ook in het olie-, gas- en waterkrachtrijke Noorwegen. In dat land is de regeringscoalitie gevallen over dit onderwerp. De eurosceptische Centrumpartij is uit de coalitie gestapt vanwege onvrede over EU-energiemarktregels die volgens hen het beschermen van burgers tegen hoge elektriciteitsprijzen onmogelijk maken.
Duitsland en Hongarije willen weer Russisch gas via pijplijdingen importeren. In de maandupdate bespraken we al dat de Europese import van Russisch LNG in 2024 is toegenomen.
Ursula von der Leyen presenteerde een ‘Competitive Compass’ om de EU weer concurrerend te maken. Een economische doctrine voor de komende vijf jaar. Econoom Daniel Lacalle gaf een goede samenvatting van de kritiek op het plan.
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewt Paul Buitink verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.