Ons geldsysteem is de laatste decennia in toenemende mate scheef gegroeid door een veel te ruim monetair beleid. Daarom zou het wenselijk zijn als ons monetaire systeem meer verankerd was. Dat zegt Lex Hoogduin, oud-directeur van De Nederlandsche Bank, in een gesprek bij Holland Gold. Hij is van mening dat centrale banken afgelopen decennia een veel te ruim monetair beleid hebben gevoerd. Dat heeft allerlei financiële bubbels tot gevolg gehad.
Volgens Hoogduin moeten centrale banken hun beleid weer meer afstemmen op de groei van de geldhoeveelheid, zoals dat in het verleden gebeurde. Hij merkt op dat het monetaire beleid steeds verder is afgedwaald van het oorspronkelijke doel van prijsstabiliteit. Nu streven ze naar een bepaald niveau van inflatie. Een onverstandige strategie, omdat de economie niet zo maakbaar is. Het afremmen van inflatie is bijvoorbeeld veel makkelijker dan het aanjagen ervan.
De voormalig centraal bankier merkt op dat de financiële economie afgelopen decennia flink in omvang is gegroeid ten opzichte van de reële economie. Waar aandelen en obligaties eerder nog gewaardeerd werden op basis van traditionele indicatoren als cashflow en dividend zien we nu dat centrale banken een grote rol spelen in het gedrag van financiële markten.
Lex Hoogduin: "Ons geldsysteem heeft een anker nodig" (klik op de afbeelding voor de video)
Door na elke crisis in te grijpen met renteverlagingen en sinds 2008 ook met opkoopprogramma's hebben centrale banken het neerwaarts risico van financiële activa min of meer afgedekt. Dit heeft de financiële markten aangespoord tot meer speculatief gedrag. Beleggers zijn daardoor meer risico gaan nemen, terwijl overheden steeds meer geld zijn gaan lenen. Neem bijvoorbeeld Italië, dat tegenwoordig zo goedkoop kan lenen dat ze weinig reden meer heeft om haar begroting op orde te maken. De begrotingsdiscipline, die eurolanden bij de lancering van de euro vastlegden in verdragen, is volledig uit het oog verloren.
Volgens Hoogduin werkt ons fiscale en monetaire beleid sterk asymmetrisch, in de zin dat overheden en centrale banken in economisch goede tijden veel te weinig doen om respectievelijk te bezuinigen en de rente te verhogen. Daardoor is de beleidsrente van centrale banken de afgelopen 35 jaar per saldo bijna alleen maar gedaald. Het monetaire en fiscale beleid werkt dus asymmetrisch. Bezuinigen is niet populair en gebeurt dus ook vrijwel niet, waardoor er geen economische correctie kan plaatsvinden.
Doordat er geen correctie kan plaatsvinden krijgt de economie geen kans om zich opnieuw te balanceren en excessen weg te werken. Door steeds de rente te verlagen en het monetaire beleid op te rekken hebben we een correctie op de financiële markten kunnen voorkomen, maar dat is niet eindeloos vol te houden. De beleidsrente kan tenslotte niet veel verder omlaag zonder negatief te worden.
De daling van de rente heeft afgelopen 35 jaar geweldige beleggingswinsten opgeleverd, maar Hoogduin maakt zich zorgen over wat er de komende 35 jaar kan gebeuren. De rente kan niet meer zo hard dalen als in de afgelopen decennia. En dat kan verstrekkende gevolgen hebben. De voormalig centraal bankier verwijst naar de obligatiemarkt, waar eigenlijk geen rendement meer te behalen valt. Het rendement op staatsobligaties is laag, terwijl het opwaarts potentieel door de hoge koersen zeer gering is. Het neerwaarts potentieel daarentegen is juist zeer groot, omdat de rente meer ruimte heeft om te stijgen dan om te dalen. De obligatiekoersen kunnen dan flink dalen.
Ook voor de aandelenmarkt en huizenmarkt is een stijgende rente ongunstig. Als de waarderingen onder druk komen te staan zal een deel van ons fictieve vermogen verdampen. Dat kan leiden tot een economisch kantelpunt. Komt er verkoopdruk en gaat de rente stijgen, dan moet de centrale bank doorgaan met QE om die obligaties op te kopen. Maar ook dat is volgens Hoogduin geen houdbare strategie.
De ECB koopt weliswaar staatsobligaties via de secundaire markt, maar zo lang de centrale bank deze obligaties niet verkoopt is dat volgens Hoogduin wel degelijk monetaire financiering. Daar zijn de laatste jaren verschillende rechtszaken over gevoerd, maar de ECB heeft steeds gelijk gekregen vanuit het idee dat die opkoopprogramma's ooit weer teruggedraaid zouden worden. De kans dat dat op enige redelijke termijn gebeurt is volgens Hoogduin heel erg klein geworden. Dat verzwakt de juridische basis van QE als monetair instrument. Dat is problematisch, omdat centrale banken waarschijnlijk nog meer moeten opkopen als de onrust op de financiële markten toeneemt.
Het zou volgens Hoogduin wenselijk zijn als het monetaire systeem meer verankerd raakt. Traditioneel gebeurde dat met goud, maar de voormalig centraal bankier ziet die optie nog niet direct op tafel liggen. Daarvoor zijn de goudvoorraden momenteel niet goed verdeeld over de landen. Een herwaardering van goud om schulden weg te strepen acht Hoogduin op dit moment ook niet zo waarschijnlijk.
Afgelopen decennia hebben we geprofiteerd van zeer ruim monetair beleid, maar de toekomst zal er minder gunstig uitzien. Als belegger moet je dus goed kijken naar specifieke sectoren waar nog wel groei in zit. Die kansen liggen volgens Hoogduin meer bij waardeaandelen. Obligaties zijn op dit moment door de lage rente en hoge koersen helemaal niet interessant. Hoogduin zou op dit moment liever cash aanhouden, ondanks de hoge inflatie. Hij verwacht dat de waarderingen van financiële activa zullen dalen en dan kun je met cash goedkoop instappen. Ook houdt hij een klein stukje van zijn vermogen aan in edelmetalen.
Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines
