De goudprijs is de afgelopen jaren fors gestegen en de aankoop van edelmetaal door centrale banken heeft daar een grote rol in gespeeld, dat schrijft Jan Nieuwenhuijs in zijn recente artikel. Centrale banken van verschillende landen kopen al een tijd meer goud op om een nieuw internationaal betaalsysteem op te richten. Waarom zijn deze landen bezig met een nieuw betaalsysteem en waarom speelt goud daar een grote rol in?
In 2021 werd het startschot gegeven om een nieuw internationaal betaalsysteem te ontwikkelen, genaamd mBridge. Dit project werd gestart door de Bank for International Settlements’ Innovation Hub in Hongkong en ondertussen zijn er vijf actieve deelnemers aan het initiatief: Thailand, China, Hongkong, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Daarnaast zijn er zo’n 30 landen ‘observing member’. Deze landen doen dus nog niet mee, maar kunnen in de toekomst wel deelnemen.
MBridge heeft als doel een internationaal betaalsysteem op te richten waar meerdere centrale banken aan meedoen. Het systeem draait op een Distributed Ledger Technology en is te beschouwen als een platform waarop transacties met Central Bank Digital Currencies kunnen worden uitgevoerd. Aangezien er meerdere centrale banken meedoen aan het initiatief, kan het platform worden gebruikt om snelle internationale transacties mee te faciliteren. Daarnaast kunnen landen het gebruik van de dollar op den duur verminderen.
Nieuwenhuijs schrijft in het artikel dat het betaalsysteem immuun is voor Westerse sancties, aangezien het systeem in Chinese handen is. Dit werkt natuurlijk ook andersom: de toenemende macht van China maakt de weg vrij voor Chinese inmenging in de deelnemende landen. China blijft een gesloten en ondoorzichtig land, waar beleid grotendeels bepaald wordt door President Xi Jinping. Kritiek op beleid wordt daarnaast niet geduld en economische gegevens zijn vaak niet voorhanden. Als de overheid beweert dat er niemand in China nog in absolute armoede leeft, wordt daar gek genoeg geen kritische vraag op gesteld vanuit de media. Het is zeer de vraag of China zich daadwerkelijk correct en neutraal opstelt als er een internationaal betaalsysteem wordt opgetuigd waarbij China de infrastructuur beheert. Het gevaar schuilt dat China het nieuwe betaalsysteem op den duur gebruikt om de invloed in andere landen te vergroten.
Het is interessant dat de hoofdrolspelers van mBridge ook de meest prominente spelers zijn op de goudmarkt. Sinds 2022 zijn vooral niet-Westerse landen actief op de goudmarkt. Op Holland Gold schreven we ook al verschillende artikelen over de goudaankopen van centrale banken. Goud is vooral in zwang geraakt na de oorlog in Oekraïne, toen Russische tegoeden in euro’s en dollars werden bevroren. De EU gebruikt de inkomsten uit bevroren Russische tegoeden zelfs om leningen te verschaffen aan Oekraïne. In juli werd de eerste lening van anderhalf miljard euro verschaft.
De landen die meedoen aan mBridge domineren ook de markt van goud. (Bron: Money Metals)
Omdat de euro en dollar steeds vaker als wapen worden gebruikt, hebben verschillende landen hun toevlucht gezocht invol edelmetaal. Het voordeel van goud is dat het geen tegenpartijrisico bevat. Edelmetaal is niet verbonden aan een bepaalde economie en kan dus niet worden onderworpen aan sancties zoals gebeurt bij de Russische tegoeden. Daarnaast behoudt goud al duizenden jaren zijn waarde. Opvallend is dat de volwaardige leden van mBridge ook erg dominant zijn op de goudmarkt. China, Saudi-Arabië en Thailand verhoogden hun goudvoorraden al de afgelopen jaren en Hongkong is een provincie van China. De statistieken van de Verenigde Arabische Emiraten lopen enkele jaren achter en zijn misleidend vanwege smokkel naar India.
De dollar is nog altijd de wereldreservemunt, wat betekent dat de munt veel wordt aangehouden als reserve en veel wordt gebruikt bij internationale transacties. Toch is er sinds 2022 wel een kentering zichtbaar. Goud is met een opmars bezig in vergelijking tot bezittingen in dollars, zoals Amerikaanse staatsobligaties. Het nieuwe betaalsysteem kan het voor landen ook makkelijker maken om eigen valuta te gebruiken voor internationale handel. MBridge kan de kapitaalmarkten in opkomende landen namelijk veel aantrekkelijker maken door een laag te creëren waar centrale banken met elkaar transacties kunnen afwikkelen. Ook kan het platform het makkelijker maken om goud (en eventueel ook andere producten) te verhandelen in lokale valuta. MBridgekan er zo voor zorgen dat landen de dollar minder gaan gebruiken.
Goud wordt steeds populairder in vergelijking met Amerikaanse staatsobligaties. (Bron: Money Metals)
Rusland heeft sinds de oorlog in Oekraïne veel schade aan de sancties ondervonden. Daarom is de dedollarisatie logischerwijs het meest zichtbaar in Rusland. In 2022 bestond ruim 60 procent van de gevraagde valuta op de Russische valutamarkt uit dollars, maar in 2023 was dit al teruggelopen tot 40 procent. De handel met China wordt nu bijna volledig in Chinese renminbi voldaan. We zien dus dat Rusland de dollars vervangt door andere valuta’s. Daarnaast bouwt Rusland goudreserves op.
Ook andere landen kunnen deze trend gaan volgen. Zo sloten Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Thailand overeenkomsten met China om het gebruik van de renminbi te bevorderen. Saoedi-Arabië overweegt nu zelfs renminbi’s toe te staan in de oliehandel, terwijl van oudsher alleen dollars worden toegestaan. Daarnaast raakt goud steeds meer in zwang bij centrale banken. Volgens berekeningen van Jan Nieuwenhuijs maakt goud negentien procent van totale internationale reserves uit, terwijl dit percentage in 2014 nog tien procent bedroeg. Het aandeel van de dollar is juist gedaald, van 62 procent in 2001, naar 48 procent dit jaar.
Nieuwenhuijs verwacht dat de trend van dedollarisatie toeneemt, omdat geopolitieke spanningen ook alleen maar toenemen. Niet-Westerse landen hebben dus een motief om de afhankelijkheid van de dollar te verminderen. Een initiatief als mBridge kan een goede basis zijn voor deze landen om handel met andere valuta te bevorderen. Aan de andere kant moeten deze landen er ook voor waken dat de afhankelijkheid zich verplaatst van Amerika naar China. China zal op den duur de positie van Amerika willen overnemen. En hoewel er veel op aan te merken is op het bewind onder de Amerikanen, is het ook zeer de vraag of een dominant China de oplossing vormt. Ook zal Amerika de komende jaren een economische en geopolitieke supermacht blijven. Het is dan misschien goed denkbaar dat andere valuta meer gebruikt gaan worden, maar de rol van de dollar is nog zeker niet uitgespeeld.
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewt Paul Buitink verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.
