Wat was de rol van centrale banken tijdens en na de kredietcrisis van 2008, en hoe is dit van invloed op de bankencrisis van vandaag? De geloofwaardigheid van centrale banken staat op het spel aangezien de misstappen die destijds gemaakt zijn, de crisis niet heeft voorkomen of opgelost.
Destijds werd de crisis veroorzaakt door een Amerikaanse huizencrisis, gevolgd door een wereldwijde bankencrisis. Centrale banken, waaronder de Federal Reserve, hebben deze crisis niet zien aankomen, begrepen of opgelost. Het onorthodoxe monetaire beleid dat sindsdien is gevoerd, zoals het massaal opkopen van staatsleningen en andere leningen, heeft echter nieuwe problemen gecreëerd. De onverwacht hoge inflatie en rentestijging sinds begin 2022 hebben het financiële systeem aan het wankelen gebracht. Bovendien is de geopolitieke context veranderd, waardoor de situatie minder controleerbaar is geworden en de wereld lijkt te fragmenteren in machtsblokken met verschillende belangen.
Centrale banken hebben een belangrijke rol gespeeld bij zowel de kredietcrisis van 2008 als de huidige bankencrisis. Ze hebben destijds de crisis niet zien aankomen en hebben verkeerde maatregelen genomen. Bovendien houden centrale banken nauwelijks toezicht op het internationale kapitaalverkeer, waardoor er een schaduwbanksector is ontstaan die buiten hun toezicht valt. Dit werd duidelijk tijdens de kredietcrisis van 2008.
Het beleid van centrale banken heeft geleid tot een klimaat waarin de markt ervan uitgaat dat risico's altijd kunnen worden afgeschoven op de balans van centrale banken. Dit heeft geleid tot grote financiële instabiliteit en een enorme speculatieve golf in vastgoed, aandelenbeurzen en leningen. Overheden zijn gaan vertrouwen op de diepe zakken van centrale banken om geld uit te blijven geven.
De geloofwaardigheid van centrale banken kwam in het geding toen de kapitaalmarktrente snel begon te stijgen als reactie op de toenemende prijsinflatie. Centrale banken konden de oorzaken van de hoge prijsinflatie niet wegnemen, waardoor hun beleid misplaatst bleek. De huidige bankencrisis is gevaarlijker dan de kredietcrisis van 2008, omdat de wereldeconomie zwakker is en de moeder aller bubbels, die van staatsleningen, wankelt. De huidige bankencrisis heeft ook geopolitieke implicaties. China, dat in 2008 de mondiale economie stimuleerde, zal naar verwachting dit niet nog een keer doen.
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewen Paul Buitink en Joris Beemsterboer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.
