Beursgenoteerde bedrijven kopen steeds vaker eigen aandelen terug om beleggers mee te laten genieten van de winst, zo blijkt uit onderzoek van het Financieel Dagblad. Voor de coronacrisis besteedden bedrijven ongeveer 30 procent van hun uitgaven aan het belonen van beleggers door middel van de terugkoop van aandelen. Nu is dat percentage gestegen tot meer dan de helft. De Tweede Kamer wil deze inkoop gaan belasten, maar die beslissing viel een hoop kritiek ten deel. Waarom kopen bedrijven aandelen terug en waarom is er discussie over?
Het lijkt vreemd; bedrijven die aandelen terugkopen, terwijl ze die zelf uit hebben gegeven om kapitaal op te halen. Toch is de terugkoop voor bedrijven een logische manier om de belegger te belonen. Doordat er een extra koper ontstaat in de markt en daardoor de vraag toeneemt wordt de koers van het aandeel opgestuwd. Ook wordt de winst van de komende jaren uitgekeerd over minder aandelen en neemt de winst per aandeel dus toe. Fiscaal gezien is de inkoop van aandelen ook aantrekkelijker. Bij de aankoop van eigen aandelen wordt een belasting van 30 procent toegepast op de inkoopbonus, het verschil tussen het gestorte kapitaal en de inkoopprijs. Deze belasting komt overeen met de belasting die op dividend wordt geheven, maar het gestorte kapitaal is vrijgesteld van belasting, waardoor het inkopen van eigen aandelen fiscaal voordeliger is.
Voor 2012 mochten bedrijven bijvoorbeeld maximaal 20 procent van de eigen aandelen bezitten, maar die regels zijn losgelaten en bedrijven zijn sinds 2012 dus vrijer geworden. Voor bedrijven is de terugkoop dan ook een manier om verwatering tegen te gaan. Bij veel bedrijven is het gebruikelijk dat er soms extra aandelen worden uitgegeven. Dit is bijvoorbeeld het geval als er extra financiering nodig is. De bestaande aandelen verwateren door een extra emissie en het terugkopen van aandelen vermindert dat effect. Ook is de terugkoop van aandelen een flexibelere manier voor bedrijven om beleggers te belonen. Als een bedrijf kiest het dividend te verhogen wordt het eigenlijk gedwongen dit hoge dividend te handhaven. De terugkoop van aandelen kan eenmalig zijn en verbindt het bedrijf niet aan een verplichting voor langere tijd.
De inkoop van eigen aandelen is de laatste jaren sterk toegenomen. (Bron: Financieel Dagblad)
In Den Haag woedt er een discussie over de inkoop van eigen aandelen. De Tweede Kamer besloot onlangs de inkoop van eigen aandelen te gaan belasten met 17,65 procent. GroenLinks-kamerlid Tom van der Lee wil met de belasting bedrijven aanmoedigen te investeren. ‘Deze cadeaus aan beleggers vergroten de vermogenskloof, spekken de portemonnees van Raden van Bestuur en leiden niet tot echte investeringen. Daarom willen wij de inkoop, net als dividend, gewoon belasten!’, zo valt te lezen in zijn tweet.
De beslissing stuitte verschillende werkgevers- en beleggingsorganisaties tegen de borst. Nederland wordt door de belasting volgens deze organisaties namelijk minder aantrekkelijk en het zou voor Nederlandse bedrijven een reden kunnen zijn om te verkassen naar andere landen waar deze belasting niet geheven wordt. Ook Jeroen Blokland, voorheen belegger bij Robeco en recentelijk gestart met zijn eigen beleggingsfonds, heeft zich krachtig uitgesproken als tegenstander van het besluit. Blokland begrijpt niet waarom de overheid inkomsten zou moeten ontvangen als een bedrijf besluit tot inkoop van eigen aandelen. Bedrijven worden dan juist gedwongen tot minder gunstige investeringen en dan beslist de overheid hoe bedrijven alloceren.
Ook werkt deze belasting volgens Blokland niet in het voordeel van werknemers of investeringen. Lonen zullen niet verhoogd worden als dit niet gepaard gaat met hogere bedrijfsinkomsten. En een terugkoop biedt bedrijven die geen aantrekkelijke investeringen kunnen vinden juist een uitweg. Het geeft beleggers namelijk juist de kans om het geld dat ze met de inkoop ontvangen te beleggen in bijvoorbeeld startups. Wie tegen aandeleninkoop is en graag meer investeringen ziet zou zich moeten richten op het stimuleren van dergelijke investeringen, aldus Blokland.
De discussie over de belasting over de inkoop van eigen aandelen past goed in de situatie waarin Nederland zich bevindt. Vergeleken met 2008 staan er minder Nederlandse bedrijven in de top 1000, zo blikte Mathijs Bouman terug in zijn column. Destijds stonden ING en Shell zelfs in de top 10, maar de winst, het balanstotaal en het personeelsbestand van ING zijn sinds de kredietcrisis sterk teruggelopen. Shell staat net als in 2008 in de top 10, maar is, net als Unilever, TNT, DSM en Aegon geen Nederlands bedrijf meer. Akzo Nobel, KPN en Wolters Kluwer vielen uit de top 1000. Een lichtpuntje waren nieuwkomers Nationale Nederlanden, NXP en ASML, maar onlangs uitte ook kroonjuweel ASML haar twijfels over toekomstige investeringen in Nederland, aangezien het steeds moeilijker wordt om personeel te vinden. De huidige politieke tendens, die neigt naar minder buitenlandse studenten en die de expatregeling wil afbouwen, speelt ook een rol.
De verandering ten opzichte van 2008. (Bron: Financieel Dagblad)
Sindsdien is het debat over het vestigingsklimaat op scherp gezet. Het kabinet zet nu alle zeilen bij om ASML in Nederland te houden. De ‘Belgificatie’, zo noemt Bouman het, zou compleet zijn als ASML vertrekt uit Nederland. Hij refereert aan het feit dat buitenlandse bedrijven de toon zetten bij onze zuiderburen, slechts aangevuld met wat beloftevolle technologiebedrijven van eigen bodem. Het wordt interessant om te zien of het roer nu omgegooid wordt en Nederland haar vestigingsklimaat verbetert. De komende periode zullen we bij Holland Gold hier verder over uitweiden met enkele experts.
