Weekselectie: Blackouts, het belang van Cash & Hoe ver kan Goud nog stijgen?

Trillingen in de lucht? Spanje en Portugal zaten ineens zonder stroom — een waarschuwing voor wat ons mogelijk te wachten staat. Wat kunnen we leren van deze situatie? Ondertussen consolideert de goudprijs na een recordstijging. Is dit het begin van een nieuwe opwaartse fase, of juist het voorlopige hoogtepunt? We zetten een aantal feiten, inzichten en verwachtingen voor je op een rij. Lees snel verder!

“Trillingen in de lucht” & het belang van cash

Toen Spanje en Portugal eerder deze week plotseling zonder stroom kwamen te zitten, werd één ding pijnlijk duidelijk: contant geld blijft onmisbaar. Maandag zat het Iberische Schiereiland ongeveer een halve dag zonder elektriciteit. De media leken aanvankelijk hun best te doen om vooral de energietransitie en hernieuwbare energie niet als oorzaak te noemen. De NOS ging zelfs zo ver om “trillingen in de lucht” als oorzaak aan te wijzen. 

Het is maar goed voor de NOS dat de motie van GroenLinks om zogenoemde desinformatie over klimaatverandering tegen te gaan, afgelopen week geen meerderheid heeft behaald. Gelukkig waren er genoeg critici en experts die niet akkoord gingen met de verklaring van onze staatsomroep. Een cyberaanval of extreem weer werd uitgesloten als oorzaak en het werd duidelijk dat de oorzaak meer in de hoek van zonne-energie en het netwerk lag.

Spaanse zonneweide (bron: Shutterstock)

Javier Blas, energie-expert van Bloomberg, noemde het “De eerste grote stroomuitval van het tijdperk van groene elektriciteit”. Bjorn Lomborg schreef op X dat de stroomvoorziening kwetsbaar is geworden door de energietransitie.

In de Financial Times lezen we over het onvermogen van het Spaanse elektriciteitsnet om om te gaan met een ongewoon hoog aanbod van zonne-energie. Ten tijde van de storing was ongeveer 55 procent van de Spaanse elektriciteitsproductie afkomstig van zonne-energie, veel meer dan normaal. Binnen vijf seconden viel er 15 gigawatt weg, wat een grootschalige uitschakeling van energiesystemen in zowel Spanje als Portugal tot gevolg had.

Elektriciteitsproductie Spanje (bron: Martien Visser)

Een overaanbod van elektriciteit was mogelijk de oorspronkelijke oorzaak van het probleem. Normaal zou de netbeheerder dit hebben opgevangen door traditionele energiecentrales te vragen hun productie te verlagen, maar dat was niet mogelijk omdat er al zo weinig centrales in bedrijf waren. Daarna zou de stroomopwekking automatisch zijn uitgeschakeld om schade aan apparatuur te voorkomen, wat uiteindelijk leidde tot de stroomuitval.

Volgens de Britse krant had Spanje onvoldoende 'firm power' beschikbaar die naar behoefte op- of afgeschaald kan worden. Dit is regelbaar back-upvermogen uit betrouwbare energiebronnen zoals gascentrales, kolencentrales of kernenergie. Voor het risico op een 'blackout' was eerder al gewaarschuwd, maar dat werd genegeerd door de politici in Madrid die zijn doorgegaan met de energietransitie. Martien Visser, die u kent van onze podcast, vraagt zich terecht af hoe het Spaanse elektriciteitssysteem zonder gascentrales überhaupt weer op gang had kunnen komen.

Het Internationaal Energieagentschap erkent dat elektriciteitsnetten die worden gedomineerd door zonne- en windenergie kwetsbaarder zijn. Het is onduidelijk hoe het elektriciteitsnet zal functioneren wanneer het weer niet meewerkt. Het is daarom ook niet gek dat Clintel schrijft dat dit een situatie is waar ook ons land rap naar onderweg is. Ook het ‘meest rechtse kabinet ooit’ lijkt de energietransitie gewoon door te willen zetten.

Het kan daarom geen kwaad je voor te bereiden op een vergelijkbare situatie. Consumenten en bedrijven konden geen gebruikmaken van elektronische betalingen. Politico schrijft dat de situatie op pijnlijke wijze de risico’s blootlegde van een samenleving die volledig afscheid neemt van contant geld. Premier Sanchez heeft de afgelopen jaren actief beleid gevoerd om het gebruik van cash te verminderen. Zo verlaagde Spanje in 2021 het maximale bedrag aan contant geld dat bedrijven in één transactie mogen ontvangen van €2.500 naar €1.000.

Cashbetaling (bron: Shutterstock)

Ook in de rest van Europa staat contant geld onder druk. De digitale centrale bankmunt (CBDC) wordt steeds vaker gezien als mogelijke vervanger van fysiek geld, en ook in Nederland worden cashbetalingen beperkt. Zo stemde de Tweede Kamer vorig jaar voor een wettelijk verbod op contante betalingen van €3.000 of meer. Gelukkig is het op dit moment nog steeds mogelijk om contant geld aan te houden voor noodgevallen. Daarnaast verwachten wij dat edelmetaal in de vorm van munten en baren, anders dan bitcoin, in zo’n crisissituatie van waarde zal blijken te zijn. Zorg dus dat u een voorraad achter de hand heeft!

Waar gaat de goudprijs naartoe?

Na het gigantische goudprijs record van vorige week zien we deze week consolidatie. In de maandupdate bespraken we deze week met Frank Knopers uitgebreid de ontwikkeling van de goudprijs. Zagen we afgelopen week de top, of begint de echte stijging nu pas? In de aflevering zien we dat de Chinezen enorm veel goud aan het kopen zijn. Bekijk het hier! Sinds de opname zijn er alweer een aantal interessante ontwikkelingen op het gebied van goud.

Ontwikkeling goudkoers afgelopen maand (bron: Holland Gold)

Volgens een nieuwe publicatie van de World Gold Council is de vraag naar goud in het eerste kwartaal gestegen naar een recordhoogte van 1.206 ton. De autoriteit op het gebied van goud schrijft dat stijgende instroom in goud-ETF’s een sleutelrol speelde in de prijsstijging. De sterke heropleving van de instroom in goud-ETF’s leidde tot een meer dan verdubbeling van de totale investeringsvraag naar 552 ton in het eerste kwartaal van 2025.

Ook zien ze dat centrale banken goud blijven kopen, gezamenlijk 244 ton in het eerste kwartaal van dit jaar. De grootste kopers onder de centrale banken zijn Polen en China.

Centrale banken kopen nog steeds veel goud (bron: World Gold Council)

Ook de Financial Times schrijft over de gigantische goudvraag uit China. Het land is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de wereldwijde instroom in goud-ETF’s de afgelopen vier weken. Ook schrijven ze over de trend dat China langzaam zijn blootstelling aan Amerikaanse staatsobligaties vermindert, waarbij onder meer goud als alternatief wordt gekozen. Over waarom China ondanks de handelsoorlog niet alles in één keer van de hand doet, schrijft de krant dat een abrupte verkoop snel zou worden geneutraliseerd door de Federal Reserve. De centrale bank zou dan kunnen ingrijpen om de obligatiekoersen te stabiliseren en de rentes te verlagen. China zou dan simpelweg verkopen in een dalende markt.

Inflatiecijfer CBS stijgt weer (bron: CBS)

Ondertussen zien we dat de euro nog steeds druk bezig is met minder waard worden. Volgens nieuwe inflatiecijfers van het CBS verloor de euro 4,1 procent in koopkracht ten opzichte van een jaar eerder. Er zit een duidelijke stijging in het inflatiecijfer, in januari was het cijfer nog 3,3 procent. In Nederland ligt de inflatie al geruime tijd boven het streefcijfer van de ECB. Het cijfer voor de gehele eurozone ligt een stuk lager maar komt met 2,2 procent nu ook boven de 2 procent uit. In april verlaagde de ECB de rente nog, wat de inflatie verder kan aanjagen. 

Hoe ver kan de goudprijs nu stijgen? Dat lijkt een vraag te zijn die veel mensen bezighoudt maar die moeilijk met een exact cijfer te beantwoorden is. We kunnen voor een indicatie in ieder geval kijken naar wat analisten en experts erover schrijven. In een artikel op onze website noemt Jack Hoogland een bijzonder hoog bedrag, lees het hier. 

De miljardair en investeerder John Paulson verwacht dat de goudprijs tegen 2028 kan oplopen tot bijna $5.000 per ounce. Jan Nieuwenhuijs, de bekende goudanalist, die in onze podcast aangaf in de komende jaren $8.000 per ounce te verwachten, geeft aan het eens te zijn met deze concretere voorspelling. Ook publiceerde hij deze week een nieuw artikel waarin hij aangaf dat als we de huidige bullmarkt vergelijken met de twee vorige, de goudprijs in theorie zou kunnen oplopen tot wel $16.000 per ounce. Over zijn eerdere voorspelling schrijft hij: “Toen goud in januari nog op $2.700 per ounce stond, berekende ik dat het dit decennium $8.000 zou kunnen bereiken. Hoewel ik me comfortabel voel bij die conservatieve schatting, zou het me niets verbazen als goud de verwachtingen fors overschrijdt.”

Volgens Nieuwenhuijs bevinden we ons in de laatste fase van een schuldencyclus, waardoor de goudprijs kan exploderen. Hij ziet goud als: "het enige neutrale, onverwoestbare en wereldwijd geaccepteerde financiële instrument dat gelijkmatig over de wereld is verspreid. Er is geen beter bezit dan goud wanneer het vertrouwen in krediet afneemt.” 

In de podcast van deze week deelt Frank Knopers zijn nuchtere visie op de goudprijs. Hij wijst erop dat de goudprijs op korte termijn ook zou kunnen dalen, bijvoorbeeld als er vrede komt in Oekraïne. Bekijk het gesprek hieronder!

Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal  

Namens Holland Gold interviewt Paul Buitink en Yael Potjer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.