Er is een tekort, maar bezuinigen doet men niet. Dus probeert de Britse minister van Financiën het gat te dichten met belastingverhogingen. Alleen keert dat zich tegen haar: de hogere tarieven leveren minder inkomsten op. En dan de eurozone: ook daar is het beeld weinig rooskleurig. Duitsland krimpt, Nederland staat stil, en alleen Spanje is nog een lichtpuntje. Verder in deze weekselectie: de vraag naar goud blijft hoog, ondanks recordprijzen. We duiken in het nieuwste rapport van de World Gold Council.
De Britse regering onder leiding van Labour-leider Keir Starmer is hard op zoek naar extra inkomsten. De regering heeft moeite om de overheidsuitgaven onder controle te krijgen en probeert daarom de belastinginkomsten te verhogen. In de praktijk blijkt nu echter dat hogere belastingen niet altijd tot hogere opbrengsten leiden, een klassiek voorbeeld van de Laffer-curve.
De Britse pogingen om meer belastinginkomsten uit vermogenswinsten te halen hebben averechts uitgepakt. Deze belasting wordt geheven op winsten bij de verkoop van activa zoals bedrijven, tweede huizen of aandelen. De opbrengsten uit de vermogenswinstbelasting daalden flink na een forse verlaging van de vrijstellingsdrempel: de belastingvrije som werd teruggebracht van £12.300 naar £6.000. Het resultaat? De inkomsten uit deze belasting daalden met 18 procent naar £12.1 miljard in het fiscale jaar 2023-24.
Rachel Reeves (bron: House of Commons)
Rachel Reeves, de minister van Financiën, is echter nog niet klaar. Afgelopen oktober werden de tarieven van de vermogenswinstbelasting verhoogd naar een bandbreedte van 18 tot 32 procent (voorheen 10 tot 28 procent). Daarnaast werd de vrijstelling nog eens gehalveerd, tot £3.000 per jaar. Volgens een voorlopige raming van de Britse belastingdienst zullen de inkomsten uit deze belasting in het fiscale jaar 2024-25 met nog eens 10 procent dalen. Sommige Britten realiseerden hun winsten bewust vóór de aanpassingen. Anderen wachten af en blijven op hun papieren winsten zitten.
Reeves moet een begrotingsgat van £20 tot £30 miljard dichten nu eerder geplande bezuinigingen op overheidsuitgaven niet doorgaan. Haar bewegingsruimte wordt beperkt door de belofte van Labour om “werkende mensen” niet te treffen met verhogingen van de inkomstenbelasting, btw of sociale premies. Ze zoekt het nu dus vooral in andere belastingen, maar dit kan averechts werken omdat mensen hun gedrag aanpassen om belastingdruk te vermijden. En dat gaat verder dan wachten met het nemen van winst op een tweede huis of aandelen.
Sinds begin 2024 keren duizenden buitenlandse vermogenden het Verenigd Koninkrijk de rug toe vanwege de afschaffing van een eeuwenoud belastingvoordeel, dat zogenoemde ‘non-doms’ tot wel 15 jaar lang vrijstelde van Britse belasting op buitenlandse inkomsten. Het Adam Smith Instituut publiceerde een rapport waarin gewaarschuwd werd dat het land hierdoor de komende tien jaar tot wel tot £111 miljard zou kunnen mislopen en meer dan 40.000 banen kwijt zou raken.
Als overheid kun je niet eindeloos de belastingen verhogen en tegelijk verwachten dat de welvaart behouden blijft. Vroeg of laat passen mensen hun gedrag aan. Je moet daarom de overheidsuitgaven onder controle houden. Het is dan ook niet verrassend dat het gedachtegoed van Javier Milei inmiddels is overgewaaid naar Groot-Brittannië. We schreven er vorige week nog over.
Volgens het nieuwste kwartaalrapport van de World Gold Council (WGC) blijft de vraag naar goud hoog, ondanks de recordprijzen van de afgelopen tijd. Vergeleken met een jaar eerder steeg de goudvraag in het tweede kwartaal met 3 procent tot 1.249 ton. In waarde uitgedrukt kwam de stijging zelfs uit op 45 procent, naar een bedrag van 132 miljard Amerikaanse dollars.
Ontwikkeling goudvraag over eerste halfjaar sinds 2010 (bron: World Gold Council)
Centrale banken bleven een belangrijke steunpilaar van de wereldwijde goudvraag en voegden in Q2 166 ton toe aan hun officiële goudreserves. Toch lag het inkooptempo lager dan voorheen. Het aankoopniveau was het laagste sinds 2022, maar nog steeds 41% boven het kwartaalgemiddelde van 2010–2021. De WGC verwacht dat de langetermijntrend, waarbij centrale banken hun allocatie verschuiven van Amerikaanse activa naar goud, intact blijft. Deze verwachting baseren ze onder andere op een uitgebreide enquête onder centrale bankiers, die we eerder hebben besproken.
Voor het tweede kwartaal op rij was er sprake van een sterke instroom in met goud gedekte ETF’s. Dit droeg aanzienlijk bij aan de toename van de totale vraag. Ook de vraag naar gouden munten en baren steeg, tot het hoogste niveau sinds 2013. Volgens de WGC is dit het gevolg van onzekerheid rond de handelsoorlog en geopolitieke spanningen. Beleggers zijn op zoek naar een veilige haven en worden daarbij ook aangetrokken door de stijgende goudprijs.
Goudproductie in het eerste halfjaar sinds 2010 (bron: World Gold Council)
De goudproductie steeg in het tweede kwartaal met ruim 1 procent ten opzichte van een jaar eerder, tot 909 ton. In het tweede kwartaal nam de hoeveelheid gerecycled goud met 4 procent toe op jaarbasis, naar 347 ton. Het totale aanbod van goud steeg daarmee ook met 3 procent.
De WGC verwacht dat zowel de aankopen als de prijzen voorlopig hoog zullen blijven. “Om echt pessimistisch te zijn over goud, moet je geloven dat er ineens redelijkheid en samenwerking ontstaat tussen de grote geopolitieke leiders. En daarvoor lijkt de wereld mij te gepolariseerd,” aldus John Reade, senior marktanalist bij de WGC, in de Financial Times.
De WGC publiceerde onlangs een uitgebreide goudprijsvoorspelling voor de tweede helft van 2025, gebaseerd op drie scenario’s. Lees het hier terug!
Het was de week van de economische cijfers. Op woensdag toonden voorlopige cijfers van het statistiekbureau Destatis aan dat de economie van Duitsland in het tweede kwartaal van 2025 licht is gekrompen met 0,1 procent ten opzichte van de voorgaande drie maanden. De Duitse economie stagneert al geruime tijd.
Ontwikkeling Duitse bbp (bron: Holger Zschaepitz)
Het oude groeimodel, dat leunde op goedkoop Russisch gas, een voor Duitsland ondergewaardeerde munt en sterke export naar China, is achterhaald. Maar een nieuw pad naar duurzame groei is nog altijd niet gevonden. En dan moet de impact van de recente handelsdeal tussen Trump en Von der Leyen nog komen. Deze week gaf de Duitse minister van Economische Zaken toe dat de verzorgingsstaat onder druk staat en dat het kantelpunt dichterbij komt. In onze podcast met econoom Han de Jong bespraken we de Duitse problemen.
De Nederlandse economie groeit nog wel, maar het stelt weinig voor. Volgens het CBS is het bruto binnenlands product in het tweede kwartaal met slechts 0,1% toegenomen ten opzichte van het eerste kwartaal. De economische groei is al vijf kwartalen op rij afgezwakt en staat nu vrijwel stil. "De economie is langzaam stoom aan het verliezen," zei CBS-hoofdeconoom Van Mulligen tegen de NOS. De consumptie door huishoudens daalde met 0,4 procent, terwijl de consumptie door de overheid met 0,8 procent steeg. De beperkte groei in het afgelopen kwartaal is dus grotendeels te danken aan hogere overheidsuitgaven.
Ook Eurostat publiceerde woensdag nieuwe cijfers over de economie van de eurozone. Net als de Nederlandse economie groeide die in het tweede kwartaal met slechts 0,1 procent. In het voorgaande kwartaal was dat nog 0,6 procent, vooral dankzij bedrijven die hun aankopen vervroegden om de nieuwe importheffingen voor te zijn. Toch waren er enkele lichtpuntjes. Frankrijk presteerde beter dan verwacht en groeide in het tweede kwartaal met 0,3 procent ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Spanje deed het nog beter en boekte met een groei van 0,7 procent het beste resultaat binnen de eurozone.
ECB-president Christine Lagarde zei vorige week tegen journalisten dat de economie in het eurogebied het tot dusver dit jaar iets beter had gedaan dan verwacht. “We staan er goed voor,” aldus Lagarde. Het hangt er natuurlijk vanaf waarmee je jezelf vergelijkt, want van groeicijfers zoals die van Argentinië kunnen Europese politici en beleidsmakers voorlopig alleen maar dromen.
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewen Paul Buitink en Yael Potjer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.