9.4
7.721 reviews
Nederlands
NL
Hoog tijd om weer eens aandacht te besteden aan Ursula von der Leyen, want deze week presenteerde ze haar zogenoemde schild voor de democratie. Volgens velen vormt dit schild juist een bedreiging voor onze vrijheden, maar volgens de EU-fractie van D66 en VVD gaat het niet ver genoeg. Ook Elon Musk mengde zich in het debat en opende de aanval op Von der Leyen. Daarnaast kijken we nog naar de andere kant van de Noordzee: er lijkt alleen maar slecht nieuws uit het Verenigd Koninkrijk te komen. Wat is er aan de hand?
We schreven er in september al over: Ursula von der Leyen werkt aan een ‘European Democracy Shield’ tegen mis- en desinformatie. Deze week presenteerde de Europese Commissie het plan, met strategieën om beter om te gaan met buitenlandse inmenging en de manipulatie van informatie.
Ursula von der Leyen (bron: WEF)
De Commissie schrijft dat onze democratieën onder interne en externe druk staan, en dat autoritaire regimes deze als een bedreiging zien en steeds agressievere tactieken inzetten om ze te verzwakken. Volgens de Commissie proberen autoritaire regimes hier verdeeldheid te zaaien, wantrouwen te creëren en bedreigen ze vrije en eerlijke verkiezingen.
Het plan om dit tegen te gaan omvat onder meer een Europees Centrum voor Democratische Veerkracht: een gecentraliseerde plek voor het detecteren van en reageren op desinformatie. Daarnaast komt er een EU-netwerk van factcheckers dat moet bepalen welke informatie als betrouwbaar wordt aangemerkt. De EU wil bovendien ‘onafhankelijke’ journalisten en mediabedrijven financieel ondersteunen. Verder introduceert Brussel een Europees burgerschapsframework, waarmee het zich nadrukkelijk gaat bemoeien met burgerschapseducatie op scholen.
Von der Leyen presenteert dit plan als een bescherming van democratie, welvaart, vrijheid en veiligheid. Kortom, het verdedigt alles wat ons dierbaar is tegen autoritaire vijanden. Niet iedereen gaat daarin mee: op sociale media volgde een stortvloed aan reacties van mensen die vrezen voor censuur en verwijzen naar andere door de EU gewenste maatregelen, zoals het digitale ID, de CBDC, Chat Control, het EU-rijbewijs en een Europese inlichtingendienst. Critici vrezen dat de Europese Commissie hiermee meer controle naar zich toetrekt en een filter creëert dat alleen goedgekeurde narratieven over zaken als klimaat, veiligheid en migratie doorlaat.
Musk tegen Von der Leyen (bron: X)
Ook Elon Musk mengde zich in het debat en haalde hard uit naar de Europese democratie en naar Von der Leyen, die zich steeds nadrukkelijker als de leider van Europa presenteert. “Als democratie de basis is van vrijheid, zou uw positie als leider van de EU dan niet rechtstreeks door het volk moeten worden gekozen?” schreef Musk op X. Hij schreef ook dat de “leider van de EU” door de burgers van het blok zou moeten worden gekozen en niet “door een comité” benoemd. Dat bericht kreeg massaal steun op Musks eigen platform. Musk ligt al langer overhoop met de EU vanwege de Digital Services Act. De Commissie bestempelde X zelfs als het platform waar desinformatie het hardnekkigst blijft circuleren.
Binnen het Europees Parlement zien we steun voor deze opvattingen maar ook mensen die vinden dat Von der Leyen nog niet ver genoeg gaat. Patriots for Europe, de fractie waar ook de PVV lid van is, schrijft: “Het nieuwe “Democracy Shield” van Brussel is een schild voor de Commissie en haar proxies — niet voor de democratie en niet voor de burgers. Door de macht te centraliseren en afwijkende stemmen het zwijgen op te leggen, loopt de EU het risico precies die vrijheden te ondermijnen die zij zegt te willen beschermen.
Renew Europe, waar D66 en VVD deel van uitmaken, is juist een uitgesproken voorstander van het plan van Von der Leyen. Sterker nog, de fractie vindt het voorstel te zwak en pleit voor een “veel ambitieuzer wetgevend optreden”. Ze schrijven: “Het is tijd om woorden om te zetten in afdwingbare maatregelen die een gecoördineerde en geloofwaardige reactie mogelijk maken op de groeiende bedreigingen voor de democratie.” Ze gaan de komende tijd werken aan het versterken van het voorstel van Von der Leyen.
Niet alleen op het Europese vasteland zijn er problemen. De Britse economie kromp in september onverwacht met 0,1 procent. Over het hele derde kwartaal genomen groeide de economie met slechts 0,1 procent. Eerder schreven we al over vluchtende Londense miljonairs en miljardairs, oplopende begrotingstekorten, stijgende rentes en Britse belastingverhogingen die averechts uitpakten. Er spoelt de laatste tijd nauwelijks nog goed economisch nieuws vanaf de overkant van de Noordzee aan.
Afnemende economische groei in het VK (bron: FT)
De krimpende economie was niet het enige tegenvallende cijfer. De werkloosheid in het VK steeg naar 5 procent en de loongroei nam af. Het is de hoogste werkloosheid in tien jaar, buiten de pandemiejaren, en hoger dan de door economen verwachte 4,9 procent. Nieuwe cijfers laten zien dat het aantal banen met 180.000 is gedaald sinds minister van Financiën Rachel Reeves in de vorige begroting hogere werkgeversbelastingen aankondigde. Het ondernemersvertrouwen kreeg toen een klap door haar besluit om de loonheffingen met £25 miljard te verhogen.
De cijfers zijn een flinke tegenvaller voor haar, zeker omdat ze binnenkort waarschijnlijk nieuwe belastingverhogingen moet aankondigen om een begrotingsgat van naar schatting £30 miljard te dichten. Volgens de Financial Times laat de stilvallende arbeidsmarkt zien dat bedrijven vrezen voor nieuwe belastingverhogingen, terwijl de plannen van de regering om werknemers meer rechten te geven het aannemen van personeel nog risicovoller maken.
Rachel Reeves & Keir Starmer (bron: Wikimedia/UK Parliament)
In een reactie op de slechte economische cijfers zei Reeves dat “er meer werk aan de winkel is om een economie te bouwen die werkt voor werkende mensen”. Critici wijzen erop dat de oplopende werkloosheid het resultaat is van haar slechte keuzes, waarbij ze de belastingen op arbeid verhoogt en bedrijven met extra regeldruk opzadelt.
Ondertussen gaat de exodus van ondernemers en welvarende Britten rustig door. De (bijna) techmiljardair Herman Narula is de volgende prominente ondernemer die zegt het land te verlaten. Ook hij vertrekt naar Dubai, net als de oprichter van Revolut, waar we eerder over schreven. Hij ziet het anti-ondernemersbeleid van de regering, dat nieuwe bedrijven volgens hem het land uit jaagt, als belangrijkste oorzaak.
Er wordt gespeculeerd dat Reeves van plan is een vermogenswinstbelasting in te voeren die zou gelden wanneer een vermogend persoon het VK verlaat. “Een mogelijke exit tax vertelt oprichters niet alleen dat hun ideeën en innovaties hier niet welkom zijn, maar ook dat ze beter vroeg kunnen vertrekken of helemaal niet moeten komen,” staat in een brief die door honderden ondernemers en investeerders is ondertekend. Het VK verloor het afgelopen jaar al 11.300 miljonairs, en uit een peiling van denktank Adam Smith Institute blijkt dat 28 procent van de Britten tussen de 18 en 30 jaar overweegt te emigreren.
Een kijktip voor liefhebbers: de bekende Britse podcastmaker Peter McCormack gaat in een lange ‘rant’ tekeer over de economische ongeletterdheid van de Britse regering, beleidsmakers en Reeves in het bijzonder. Volgens hem begrijpen zij totaal niet hoe geld, inflatie, de economie en markten werken. Wij blijven de capriolen van Reeves uiteraard voor u volgen!
Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal
Namens Holland Gold interviewen Paul Buitink en Yael Potjer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.
