9.4
7.591 reviews
Nederlands
NL
Ray Dalio is oprichter van het grootste hedgefonds ter wereld, Bridgewater Associates, en auteur van het boek Principles for Dealing with The Changing World Order (2021). Zijn recente analyse stelt dat de Verenigde Staten zich in een cruciale fase van maatschappelijke ontwrichting bevinden, een stadium dat historisch vaak uitmondt in burgeroorlog of revolutie.
Ray Dalio beschrijft in zijn boek hoe wereldmachten een terugkerend patroon volgen van opkomst, bloei en neergang. Deze zogenoemde “Big Cycle” begint meestal in een periode van herstel, waarin sterke leiders opstaan en zorgen voor orde, stabiliteit en nationale eenheid. Er wordt flink geïnvesteerd in onderwijs, infrastructuur en productiviteit. Innovatie en concurrentievermogen nemen toe, wat leidt tot economische groei. De munt is stabiel en schulden blijven laag, terwijl het internationale aanzien van het land toeneemt. Voorbeelden van zo’n opkomst zijn Nederland in de 17e eeuw, het Britse rijk in de 19e eeuw en de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog.
Na deze opbouwfase volgt de bloei, het moment waarop een land zijn wereldwijde dominantie bereikt. Het is economisch toonaangevend, cultureel invloedrijk en militair superieur. De nationale munt fungeert vaak als wereldreservemunt, wat extra vertrouwen en economische voordelen oplevert. Welvaart neemt sterk toe, maar dat geldt ook voor ongelijkheid. Mensen raken gewend aan comfort, en instituties worden log of zelfgenoegzaam. Tegelijkertijd groeit de schuldenlast en verschuift de economie steeds meer van productie naar consumptie op krediet. Interne spanningen over de verdeling van welvaart beginnen zich op te bouwen. Hoewel dit de “gouden tijd” is, vormt het vaak ook het kantelpunt van de cyclus.
Daarna volgt onvermijdelijk de neergang. De productiecapaciteit neemt af, terwijl de samenleving steeds afhankelijker wordt van schulden. Inflatie stijgt en het vertrouwen in instellingen, leiderschap en de nationale munt begint af te nemen. Tegelijkertijd nemen interne conflicten toe, zoals spanningen tussen rijk en arm, of tussen verschillende politieke en ideologische groepen. Ook externe spanningen lopen op, wat kan leiden tot handelsconflicten of zelfs oorlogen. Terwijl de dominante macht verzwakt, komt een nieuwe speler op het wereldtoneel, zoals China vandaag de dag, die geleidelijk de oude macht begint te vervangen. Zo verschuift de wereldorde opnieuw.
Dalio vat deze cyclus samen in acht stappen: vrede en opbouw, productiviteitsgroei, welvaartsexplosie, overmatige schuldenlast, interne conflicten, verlies van vertrouwen, revolutie of oorlog, en uiteindelijk de opkomst van een nieuwe wereldorde.
Bron: Principles for Dealing with the Changing World Order
Volgens Dalio zit de VS nu in fase 5: een periode van financiële problemen, sociale spanningen, toenemende klassenstrijd en een falende overheid. Het is het laatste stadium vóór een daadwerkelijke burgeroorlog of revolutionaire omwenteling (fase 6). De symptomen zijn herkenbaar: torenhoge schulden, groeiende inkomens- en vermogensongelijkheid, en een overheid die haar geloofwaardigheid verliest.
In deze fase ontstaat wat Dalio een “klassiek toxisch mengsel” noemt. Dit bestaat uit verzwakte overheidsfinanciën, scherpe sociale tegenstellingen en een externe of interne economische schok. Regeringen grijpen naar geldcreatie om begrotingstekorten te dekken, wat de koopkracht aantast. De lasten komen steeds meer terecht bij de midden- en lagere klasse, terwijl de ‘haves’ vluchten naar gunstigere fiscale oorden. Dit voedt spanningen, economische leegloop en het ondergraven van publieke voorzieningen.
Naast de financiële malaise signaleert Dalio ook een versnelde afbrokkeling van het maatschappelijk vertrouwen. De democratische instituties functioneren steeds moeizamer, terwijl media gepolitiseerd en gepolariseerd zijn geraakt. Waarheidsvinding maakt plaats voor propaganda en emotie. Populistische leiders winnen aan invloed aan beide zijden van het politieke spectrum. De middenklasse en gematigde stemmen raken steeds verder gemarginaliseerd.
Ook structurele symptomen van verval duiken op: bureaucratie blokkeert hervormingen, decadentie vervangt productieve investeringen, klassenstrijd verhardt en wederzijdse empathie verdwijnt. Burgers wantrouwen elkaar, praten in stereotypen en sluiten zich af in hun eigen bubbel. Volgens Dalio zijn dit klassieke signalen van een samenleving die op breken staat.
Fase 5 hoeft niet onvermijdelijk te leiden tot geweld. De geschiedenis biedt ook hoopvolle voorbeelden van leiders die in tijden van diepe verdeeldheid opstaan als “sterke vredestichters”. Zulke leiders hervormen het systeem met breed draagvlak en voorkomen daarmee een escalatie naar fase 6. Helaas zijn ze zeldzaam. Vaker zien we “sterke vechters” opkomen: leiders die via conflict en confrontatie een nieuwe orde afdwingen.
Wanneer de spanningen verder escaleren en het systeem voor geschilbeslechting het begeeft, breekt fase 6 aan: burgeroorlog of revolutie. Dat leidt doorgaans tot een omverwerping van het bestaande systeem, gevolgd door herverdeling van macht en bezit. Hoewel dit pijnlijk is, kan het mits goed geleid, de basis leggen voor een gezondere samenleving.
Dalio sluit af met een belangrijke boodschap: geen enkel systeem is voor altijd geschikt. Elke samenleving moet zich blijven aanpassen aan veranderende omstandigheden. Wie hervormt en investeert in brede productiviteit en gedeelde welvaart, voorkomt geweld. Wie blijft hangen in decadentie, onrecht en verlamming, riskeert instorting. De echte test van een systeem is hoe goed het werkt voor de meerderheid van de mensen.
