De Amerikaanse staatsschuld is onder president Trump explosief gestegen. Was de staatsschuld bij zijn aantreden nog ongeveer $20 biljoen, op het moment van schrijven is dat meer dan $27 biljoen. Een groot deel van deze stijging kunnen we toeschrijven aan de coronacrisis, want het tekort voor dit jaar bedraagt naar schatting al meer dan $3 biljoen. En daarmee zijn we er nog niet, want met een tweede golf aan coronamaatregelen is er waarschijnlijk nog meer fiscale stimulering nodig.
De grote vraag is hoe de Amerikaanse regering deze tekorten gaat financieren. In het verleden speelde het buitenland daarin een belangrijke rol, omdat centrale banken dollarreserves in de vorm van Amerikaanse staatsobligaties aanhouden. Het buitenland financierde daarmee in feite een deel van de Amerikaanse begrotingstekorten.
De laatste jaren voegen centrale banken echter steeds minder Amerikaanse staatsleningen aan hun balans toe. De laatste twaalf maanden bleven de totale bezittingen van centrale banken zelfs onveranderd op iets meer dan $7 biljoen, terwijl de Amerikaanse staatsschuld in dezelfde periode met ruim $3 biljoen steeg. En de toekomst ziet er niet veel gunstiger uit, aangezien meer landen door de coronacrisis hun dollarreserves aanspreken.
Nu het buitenland de Amerikaanse tekorten niet meer kan of wil financieren is de Amerikaanse overheid afhankelijk van binnenlandse financiering. Dat lijkt tot op heden nog wel te lukken. De vraag is echter of de markt een tweede golf van nieuwe staatsobligaties kan absorberen. Volgens Kristjan Mee van vermogensbeheerder Schroders wordt dat nog een hele uitdaging.
"Als er nog een stimuleringsprogramma van enkele biljoenen dollars wordt goedgekeurd door het Congres, dan zal dat het begrotingstekort - mede door lagere belastingopbrengsten - laten stijgen tot 20% van het bbp. Vooruitkijkend verwachten we dat de Amerikaanse Treasury veel obligaties zal blijven uitschrijven. De hamvraag is wie de uitgifte van deze grote hoeveelheid staatsleningen zal financieren."
Sinds de kredietcrisis van 2008 is de Amerikaanse centrale bank begonnen met het opkopen van staatsobligaties. De Federal Reserve heeft tot op heden al $4,5 biljoen aan zogeheten Treasuries op haar balans geparkeerd. Daarmee probeert de centrale bank de rente laag te houden, zodat de Amerikaanse overheid goedkoop kan blijven lenen. In maart gaf de centrale bank zelfs aan dat ze bereid is onbeperkt staatsleningen op te kopen. Daarmee probeert ze vooral een signaal aan de markt af te geven dat er altijd een koper zal zijn voor het schuldpapier.
De centrale bank hoopt dat de markt voldoende staatsleningen zal blijven kopen. Toch is niet iedereen daar zeker van. Zo waarschuwde Randal Quarles van de Fed onlangs nog dat de markt nog niet zonder steun van de centrale bank kan. Zeker in tijden van stress zou ondersteuning van de centrale bank nodig blijven. De markt zou dan niet voldoende capaciteit hebben om alle staatsleningen op te kopen.
Vorig jaar werden de eerste tekenen van stress in de obligatiemarkt zichtbaar met een crisis op de repomarkt. Volgens analisten beschikten banken door een samenloop van omstandigheden aan het einde van het kwartaal niet over voldoende dollars. Daardoor verstrekten ze geen liquiditeit, waardoor de rente op kortlopende leningen omhoog schoot tot 10%. De Fed moest toen interveniëren op de repomarkt en besloot daarna haar opkoopprogramma weer op te starten. Daarmee kwam er vroegtijdig een einde aan het voornemen van de centrale bank om haar balans af te bouwen.
Buitenland koopt steeds minder staatsobligaties, centrale bank steeds meer
Percentage Amerikaanse staatsschuld in handen van andere centrale banken
Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines