G7 vs. BRICS: De strijd om de nieuwe wereldorde

Terwijl het Westen worstelt met interne verdeeldheid, vergrijzing en afnemende groei, ontstaat er elders een nieuw machtsblok: BRICS. Deze alliantie, begonnen met Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, wint terrein op het wereldtoneel. Niet met tanks of verdragen, maar met olie, goud en handelsakkoorden. De tegenstelling met de G7 markeert een diepere botsing: die tussen een gevestigde liberale orde en een opkomende pragmatische tegenmacht.

G7 & de opkomst van BRICS

Decennialang was de G7 (Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, het VK en de VS) het informele bestuur van de wereldeconomie. Rijk, liberaal-democratisch en institutioneel stabiel: de G7 belichaamde het zogeheten “rules-based international order”.  Maar dat systeem wordt nu hertekend. En de nieuwe ontwerpers zitten niet in Davos of Brussel, maar steeds vaker in Peking, New Delhi en Brasilia.

BRICS daagt de gevestigde orde van de G7 uit door te bouwen aan een alternatief economisch systeem buiten de dollar, eigen technologie (zoals AI) te ontwikkelen, en door militaire samenwerking in strategische regio’s te versterken. Volgens Foreign Policy Research Institute positioneert BRICS zich zo als een serieuze tegenmacht: economisch, technologisch én geopolitiek.

Volgens Statista overstijgt het gezamenlijke BBP van de BRICS-landen (in koopkracht) inmiddels dat van de G7. In 2020 lag dat nog gelijk; nu, na uitbreiding met o.a. Iran, Saoedi-Arabië, Egypte en Argentinië, is BRICS goed voor 46% van de wereldbevolking en 36% van het mondiale BBP in koopkracht — cijfers die niet langer genegeerd kunnen worden.

Het aandeel van BRICS en de G7 in het totale BBP van de wereld. (Bron: Statista)

Groeipotentieel versus gevestigde macht

Het Westen loopt nog steeds voorop als het gaat om welvaart per hoofd van de bevolking, instituties, innovatie en bestuur. G7-landen scoren aanzienlijk hoger dan BRICS-landen op democratie-indexen, corruptieperceptie en burgerlijke vrijheden. Maar wat de G7 aan kwaliteit heeft, bezit BRICS in schaal en vooral, groeipotentieel.

In de afgelopen 30 jaar groeiden BRICS-economieën gemiddeld drie keer zo snel als die van de G7. China is verantwoordelijk voor meer dan de helft van het BRICS BBP. Bovendien beschikt BRICS over strategische grondstoffen: olie, zeldzame aardmetalen en lithium. De toetreding van Saoedi-Arabië en Argentinië heeft het blok nóg sterker gepositioneerd als grondstoffenmacht.

Botsende wereldbeelden

Waar Westerse allianties zijn gebouwd op gedeelde waarden of militaire samenwerking, is BRICS vooral een geo-economisch verbond. Gericht op grondstoffen, markten en monetaire onafhankelijkheid. De samenwerking draait om handel, niet om ideologie. India’s olie-import uit Rusland en China’s infrastructuurprojecten in Afrika illustreren dit. In die zin is handel, het buitenlands beleid van BRICS. Pragmatisch en gericht op autonomie, waar Amerikaanse ontwikkelingen aan bijdragen.

Beide blokken zoeken inmiddels invloed in geopolitieke conflicten. Zowel de G7 als BRICS positioneren zich als bemiddelaar in o.a. het Midden-Oosten. De G7 promoot traditioneel een liberale wereldorde, vaak assertief maar met nadruk op rechtsstaat en mensenrechten. BRICS daarentegen stelt zich niet-interventionistisch op, maar werkt intussen samen met autoritaire regimes en bouwt aan een alternatieve machtsstructuur.

Beide modellen vertegenwoordigen verschillende filosofieën over wereldorde. De G7 lijkt verankerd in het verleden, maar biedt een structuur van checks and balances. BRICS oogt modern en pragmatisch, maar mist transparantie en gedeelde waarden. De retoriek van non-interventie kan in de praktijk gewoon een ander soort machtsuitoefening zijn.

Kritieken benadrukken verschillen

De relevantie van de G7 wordt steeds vaker in twijfel getrokken. Ondanks haar economische gewicht zijn G7-besluiten vaak niet-bindend en symbolisch, zonder het uitvoerende mandaat van instellingen als de EU of het IMF. Dit was te zien tijdens de besprekingen over sancties tegen Rusland, waarbij G7-landen het eens waren over de noodzaak van maatregelen, maar uiteenliepen in de uitvoering ervan, met als resultaat vertraging in besluit.

De overlap met de G20, waarin ook opkomende machten als China, India en Brazilië zitten, benadrukt hoe de G7 aan invloed verliest. Bovendien leidt de dubbele rol van landen als Duitsland en Frankrijk, die zowel in de EU als in de G7 zitten, tot institutionele onduidelijkheid. Wie spreekt er namens Europa als belangen botsen?

Tegelijk is BRICS niet zonder tekortkomingen. Hoewel het blok snel groeit, ontbreekt het aan een gezamenlijk waardenkader. Interne spanningen, zoals de rivaliteit tussen China en India, en het gebrek aan democratische legitimiteit maken duurzame besluitvorming kwetsbaar. Waar BRICS pragmatisch en flexibel oogt, bestaat het risico dat het uitmondt in een belangenalliantie zonder lange termijnvisie of coördinatievermogen.

De dollar onder vuur

Tijdens de BRICS-top van 2023 stond het verminderen van de rol van de Amerikaanse dollar groot op de agenda. Er werd gesproken over een mogelijke BRICS-valuta, bedoeld om de afhankelijkheid van de dollar te verminderen, zeker voor landen onder sancties, waar die afhankelijkheid een politiek risico vormt.

India’s handel met Rusland is daar een voorbeeld van: ondanks Westerse sancties groeide die fors, via alternatieve betalingssystemen. Daarnaast ondersteunen BRICS-landen hun de-dollarisering door grote hoeveelheden goud in te kopen, vooral China. De Chinese centrale bank kocht in mei 2025 voor de zevende maand op rij goud bij, waarmee de voorraad opliep tot 2.296 ton, zo’n 6,7% van de Chinese valutareserves. Goud fungeert hier als strategisch schild tegen de dollar. 

(Toename goud reserves door BRICS landen. Bron: MP)

Toekomst in een multipolaire wereld?

De wereld beweegt richting een multipolaire orde waarin geen enkel blok het alleen voor het zeggen heeft. BRICS groeit snel, maar mist cohesie en structuur. De G7 beschikt nog over sterke instituties, maar worstelt met haar relevantie.

Wil de G7 in deze veranderende wereldorde een rol van betekenis blijven spelen, dan is vernieuwing onvermijdelijk. Dat vraagt om meer inclusiviteit, beter mandaat, en een herziening van wie er aan tafel zit. De vraag is dus niet alleen wie nu de macht heeft, maar wie zich het beste weet aan te passen aan de wereld van morgen.

Kijk ook eens een keer op ons YouTube kanaal  

Namens Holland Gold interviewt Paul Buitink en Yael Potjer verschillende economen en experts op macro-economisch gebied. Het doel van de podcast is om de kijker een beter beeld en houvast te bieden in een steeds sneller veranderend macro-economisch en monetair landschap. Klik hier om te abonneren.