9.5
5.004 reviews
Nederlands
nl
Na de financiële crisis van 2008 hadden toezichthouders moeten pleiten voor een versterking van de buffers van banken. Dan waren banken nu minder kwetsbaar geweest en waren de risico's voor de financiële stabiliteit beter te overzien. Dat zegt Harald Benink, hoogleraar Banking and Finance aan de Tilburg University, in een interview bij Holland Gold. Hij pleit voor een verdubbeling van de kapitaalbuffers, die geleidelijk over de komende jaren zou moeten plaatsvinden. Om het too big too fail probleem aan te pakken is er volgens de hoogleraar een belangrijke rol weggelegd voor converteerbare obligaties (CoCo's), omdat het risico van banken daarmee door de markt beter ingeschat kan worden. De afgelopen jaren is er op dat gebied te weinig gedaan en daardoor hangt er momenteel een nieuwe bankencrisis boven de markt.
Benink verwijst in zijn betoog naar de theorie van Hyman Minsky, een Amerikaanse econoom die beargumenteerde dat financiële stabiliteit uiteindelijk altijd tot instabiliteit zal leiden. Dit omdat marktpartijen in goede tijden minder oog hebben voor de risico's en dus steeds risicovoller gedrag laten zien. Daardoor wordt op een gegeven moment een punt bereikt waarop er teveel risico is genomen en er ongelukken plaatsvinden in het financiële systeem. Denk aan omvallende banken of grote verliezen als gevolg van speculatieve bubbels en frauduleuze beleggingen. Als dat gebeurt neemt de risicobereidheid onder marktpartijen af en verlangt men strenger toezicht. Dat brengt uiteindelijk weer stabiliteit en dan begint de cyclus weer opnieuw.
Bekijk de video:
Volgens Benink was er ook in de jaren '90 van de vorige eeuw weinig oog voor risico's, omdat een periode van financiële deregulering veel voorspoed en groei bracht. De schulden namen toe, maar de totale schuldniveaus waren nog niet zo hoog. Er waren al wel afspraken over bankenbuffers in de Basel I akkoorden, maar die waren niet toereikend om de kredietcrisis in 2008 te voorkomen. Sinds die bankencrisis is het toezicht aangescherpt en kwam er een uitbreiding van de Basel akkoorden, waarin de kapitaalbuffers voor banken werden verhoogd en liquiditeitsratio's en contracyclische buffers werden ingevoerd.
Deze aanpassingen zijn een stap in de goede richting, maar volgens hoogleraar Benink zijn de eisen nog steeds veel te ruim om de kwetsbaarheden van het financiële systeem terug te dringen. Hij pleit voor een verdubbeling van de kapitaalbuffers, zodat banken minder kwetsbaar worden en de kredietverlening iets strenger wordt. Zelfs met een verdubbeling van de buffers kunnen banken nog steeds veel geld uitlenen, terwijl de financieringskosten volgens zijn eigen berekeningen met ongeveer een half procentpunt zouden stijgen. Lenen wordt dan weliswaar iets duurder, maar het zou de speculatieve kredietverlening kunnen afremmen en daarmee bubbelvorming op de financiële markten.
Een belangrijk onderdeel van de Basel III akkoorden is de toevoeging van converteerbare obligaties (CoCo's) als vorm van aanvullende kapitaalbuffer. Dit zijn obligaties die banken kunnen omzetten naar eigen vermogen, wanneer het eigen vermogen van een bank ('Tier-1 capital') beneden een vooraf bepaald percentage daalt. Met behulp van dergelijke instrumenten kunnen banken eerder aan hun kapitaaleisen blijven voldoen, zonder (in op dat moment moeilijke marktomstandigheden) extra aandelen te hoeven plaatsen. Voor het extra risico ontvingen de obligatiehouders een aanmerkelijk hogere coupon dan op normale obligaties.
Volgens Benink vervullen deze obligaties een zeer belangrijke rol als instrument om marktdiscipline af te dwingen. Marktpartijen die deze obligaties verhandelen zullen het risicoprofiel van een bank goed in de gaten moeten houden om de waarde van een dergelijke obligatie te bepalen. Dit geeft de markt en de toezichthouder zeer waardevolle informatie over het risicoprofiel van een bepaalde bank. Ook is het een belangrijke buffer voor banken die in de problemen dreigen te komen, omdat ze hun eigen kapitaal kunnen aanvullen met deze obligaties.
Benink merkt op dat we weinig hebben geleerd van de kredietcrisis van 2008. Het probleem was toen teveel krediet, maar sindsdien zijn de schuldratio's van huishoudens, bedrijven en overheden alleen maar verder toegenomen. Was de totale publieke en private schuld in 2008 nog 265% van het nationaal inkomen, aan het begin van de coronacrisis in 2020 was dat al 320%. Daarna is het schuldniveau door de lage rente verder toegenomen tot 350%. De schuldratio is dus alleen maar verder toegenomen. Dat is nog meer reden om de buffers van banken te verhogen, door iets minder krediet te verlenen. Dat zou helemaal geen slechte zaak zijn voor de financiële stabiliteit op de langere termijn, aldus Benink.
"Die hoge schuldratios zijn een teken van fragiliteit. Het hoeft niet mis te gaan, maar de kans dat het mis gaat wordt wel steeds groter. Zie bijvoorbeeld wat er nu gebeurt nu de rentes stijgen en schuldposities niet meer houdbaar zijn. We nemen op dit moment zeer grote risico's met de stabiliteit van het financiële systeem. Ook het IMF waarschuwde in haar stabiliteitsrapport van april dat we niet achterover moeten leunen. De bankencrisis lijkt nu naar de achtergrond te zijn verdwenen, maar volgens het IMF moeten we zeer waakzaam zijn."
Benink merkt op dat Amerikaanse banken door de gestegen rente momenteel ruim $600 miljard aan boekhoudkundige verliezen hebben op hun staatsobligaties. Voegen we daar langlopende bedrijfsleningen en hypotheken aan toe, dan staat de bankensector in de VS theoretisch zelfs $2.000 miljard onder water. Deze verliezen zijn even groot als de totale kapitaalbuffers van de banken. Daarom hadden we volgens de hoogleraar van Tilburg University veel eerder kapitaalbuffers moeten verhogen, want dan had het banksysteem $4.000 miljard aan kapitaalbuffers gehad om verliezen op te vangen. Omdat we dat niet hebben gedaan riskeren we een nieuwe kredietcrisis.
